Wino burgundzkie (z francuskiego: Bourgogne lub vin de Bourgogne) jest produkowane w regionie Burgundii we wschodniej Francji w dolinach i zboczach na zachód od Saony, dopływu Rodanu. Najsłynniejsze wina produkowane tutaj – te powszechnie określane jako „Burgundy” – to wytrawne czerwone wina z winogron pinot noir i białe wina z winogron chardonnay.
Wina czerwone i białe wytwarza się również z innych odmian winorośli, takich jak odpowiednio gamay i aligoté. W regionie produkuje się również niewielkie ilości win różowych i musujących. Chablis z dominacją Chardonnay i Beaujolais z dominacją gamay są formalnie częścią regionu winiarskiego Burgundii, ale wina z tych podregionów są zwykle określane własnymi nazwami, a nie „winami burgundzkimi”.
Burgundia ma większą liczbę appellations d'origine contrôlée (AOC) niż jakikolwiek inny francuski region. Burgundzkie AOC są klasyfikowane od starannie wytyczonych winnic grand cru do bliżej nieokreślonych nazw regionalnych. Praktyka wyznaczania winnic według ich terroir w Burgundii sięga czasów średniowiecza, kiedy różne klasztory odegrały kluczową rolę w rozwoju burgundzkiego przemysłu winiarskiego.
Region Burgundii rozciąga się od Auxerre na północy do Mâcon na południu lub do Lyonu, jeśli uznajemy region Beaujolais za część Burgundii. Chablis, białe wino z winogron Chardonnay, produkowane jest w okolicach Auxerre. Inne mniejsze apelacje w pobliżu Chablis to Irancy, która produkuje czerwone wina i Saint-Bris, która produkuje białe wina z Sauvignon blanc.
W Burgundii jest 100 apelacji, które są podzielone na cztery kategorie jakości. Są to Bourgogne, village, premier cru i grand cru. Na południowy wschód od Chablis znajduje się Côte d'Or, z którego pochodzą najsłynniejsze i najdroższe wina Burgundii i gdzie znajdują się wszystkie burgundzkie winnice Grand Cru (z wyjątkiem chablis grand cru). Samo Côte d'Or jest podzielone na dwie części: Côte de Nuits, które zaczyna się na południe od Dijon i biegnie do Corgoloin, kilka kilometrów na południe od miasta Nuits-Saint-Georges, oraz Côte de Beaune, które zaczyna się w Ladoix i kończy się w Dezize-les-Maranges. Winna część tego obszaru w sercu Burgundii ma zaledwie 40 km długości, a w większości miejsc mniej niż 2 km szerokości. Obszar ten składa się z maleńkich wiosek otoczonych połączeniem płaskich i pochyłych winnic po wschodniej stronie górzystego regionu, zapewniających schronienie przed deszczem i wiatrami nadciągającymi z zachodu. Najlepsze wina - z winnic grand cru - tego regionu uprawiane są zwykle ze środkowej i wyższej części stoków, gdzie winnice są najbardziej nasłonecznione i mają najlepszy drenaż, natomiast premier cru pochodzą z nieco mniej wyeksponowanych stoków. Stosunkowo zwyczajne wina „wiejskie” produkowane są z płaskiego terenu bliższego wioskom. Côte de Nuits zawiera 24 z 25 czerwonych apelacji Grand Cru w Burgundii, podczas gdy wszystkie z wyjątkiem jednego z białych win Grand Cru znajdują się w Côte de Beaune (z wyjątkiem Musigny blanc). Jest to podyktowane obecnością różnych gleb, które sprzyjają odpowiednio pinot noir i chardonnay.
Dalej na południe znajduje się Côte Chalonnaise, gdzie produkuje się mieszankę głównie czerwonych i białych win, chociaż spotykane tu apelacje, takie jak Mercurey, Rully i Givry, są mniej znane niż ich odpowiedniki na Côte d'Or.
Poniżej Côte Chalonnaise znajduje się region Mâconnais, znany z produkcji dużych ilości łatwego do picia i tańszego białego wina. Dalej na południe znów znajduje się region Beaujolais, słynący z owocowych czerwonych win wytwarzanych z winogron Gamay.
Burgundia doświadcza klimatu kontynentalnego charakteryzującego się mroźnymi zimami i gorącymi latami. Pogoda jest bardzo nieprzewidywalna, a deszcze, grad i mróz są możliwe w okresie żniw. Ze względu na ten klimat roczniki z Burgundii znacznie się różnią.
Pod pewnymi względami Burgundia jest najbardziej zorientowanym na terroir regionem we Francji; Ogromną uwagę przywiązuje się do obszaru pochodzenia i tego, na którym z 400 rodzajów gleb regionu uprawiane są winogrona. W przeciwieństwie do Bordeaux, gdzie klasyfikacje są oparte na producentach i przyznawane poszczególnym zamkom, klasyfikacje Burgundii są zorientowane geograficznie. Określona winnica czy region będzie nosiła daną klasyfikację, niezależnie od producenta wina. Widać to zwłaszcza na etykietach wina, gdzie apelacje są najbardziej widoczne, a nazwy producentów często pojawiają się na dole w znacznie mniejszym tekście.
Główne poziomy w klasyfikacjach Burgundii to: Grand crus, Premier crus, apelacje wiejskie i wreszcie apelacje regionalne.
Wina Grand Cru są produkowane przez niewielką liczbę najlepszych winnic w regionie Côte d'Or, ściśle określonych w przepisach AOC. Te wina Cru stanowią 2% produkcji i są zazwyczaj produkowane w stylu przeznaczonym do przechowywania w piwnicy. Muszą być także leżakowane przez co najmniej pięć do siedmiu lat. Najlepsze egzemplarze można przechowywać przez ponad 15 lat. Wina Grand Cru zawierają na etykiecie wina nie tylko nazwę winnicy jako apelację – taką jak Corton lub Montrachet – ale też termin Grand Cru. Na etykiecie nie znajduje się z kolei nazwa wioski.
Wina Premier Cru są produkowane z określonych winnic, które nadal są uważane za winnice wysokiej jakości, ale nie są tak dobrze postrzegane jak winnice Grand Cru. Wina Premier Cru stanowią 12% produkcji. Wina te często powinny być leżakowane od trzech do pięciu lat, a najlepsze wina mogą być przechowywane znacznie dłużej. Wina Premier Cru są oznaczone nazwą miejscowości pochodzenia, statusem Premier Cru i zwykle nazwą winnicy, na przykład „Volnay 1er Cru Les Caillerets”. Niektóre wina Premier Cru są produkowane w kilku winnicach Premier Cru w tej samej wiosce i nie noszą nazwy pojedynczej winnicy.
Wina apelacji wiejskiej są produkowane z mieszanki win z rzekomo mniejszych winnic w granicach jednej z 42 wiosek lub z jednej indywidualnej, ale niesklasyfikowanej winnicy. Uważa się, że wina z każdej innej wioski mają swoje specyficzne cechy. Wina wiejskie stanowią 36% produkcji. Wina te mogą być spożywane od dwóch do czterech lat po dacie premiery, chociaż niektóre przykłady zachowają się dłużej. Wina wiejskie zawsze zawierają nazwę wioski na etykiecie wina, na przykład „Pommard”, a czasami – jeśli ma to zastosowanie – nazwę pojedynczej winnicy lub klimatu, z którego pochodzi. Kilka wiosek w Burgundii dodało nazwy swoich winnic Grand Cru do pierwotnej nazwy wioski - stąd nazwy wsi takie jak "Puligny-Montrachet" i "Aloxe-Corton".
Regionalne wina apelacyjne to wina, które mogą być produkowane w całym regionie lub na obszarze znacznie większym niż obszar pojedynczej wioski. Na poziomie wioski, Premier Cru i Grand Cru, znajdują się tylko wina czerwone i białe, ale niektóre regionalne apelacje pozwalają również na produkcję win różowych i musujących, a także win zdominowanych przez inne odmiany winorośli niż Pinot noir czy Chardonnay. Te apelacje można podzielić na trzy grupy:
AOC Bourgogne, standardowa nazwa dla czerwonych lub białych win wytwarzanych w całym regionie, reprezentuje prostsze wina, które nadal są odzwierciedleniem wiosek. Wina te są zazwyczaj przeznaczone do bezpośredniego spożycia, w ciągu trzech lat od daty rocznika.
Apelacje subregionalne obejmują część Burgundii większą niż wieś. Przykładami są Bourgogne Hautes-Côtes de Beaune, Bourgogne Hautes-Côtes de Nuits i Mâcon-Villages. Zazwyczaj te gminy, które nie posiadają apelacji wiejskiej, będą miały dostęp do co najmniej jednej apelacji subregionalnej. Ten poziom jest czasami określany jako pośredni między AOC Bourgogne a poziomem wsi.
Wina o określonych stylach lub innych odmianach winorośli to białe Bourgogne Aligoté (które jest produkowane głównie z winogron Aligoté), czerwone Bourgogne Passe-Tout-Grains (które mogą zawierać do dwóch trzecich Gamay) i musujące Crémant de Bourgogne.
Z białych winogron najczęściej spotyka się Chardonnay. Inne grono z tego regionu, Aligoté, ma tendencję do produkcji tańszych win o wyższej kwasowości. Aligoté z Burgundii to wino tradycyjnie używane do napoju Kir, gdzie miesza się je z likierem z czarnej porzeczki. Sauvignon blanc jest również uprawiany w apelacji Saint Bris. Wina Chablis, Mâcon i białe Côte d'Or są przeważnie produkowane tylko przy użyciu Chardonnay.
Spośród czerwonych winogron większość produkcji w Côte d'Or koncentruje się na winogronach Pinot noir, podczas gdy winogrona Gamay są uprawiane w Beaujolais. W regionie Côte de Nuits 90% produkcji to winogrona czerwone.
Reguły dla czerwonych apelacji Burgundii, od poziomu regionalnego do Grand Cru, generalnie pozwalają na mieszanie do 15% białych odmian winogron Chardonnay, Pinot blanc i Pinot gris, ale nie jest to dziś powszechnie praktykowane.
